Στερεές τροφές: πότε και πώς να τις δώσουμε στο μωρό
Γύρω στον 6ο μήνα, όπου τα πρώτα δόντια ξεπροβάλλουν δειλά δειλά και το παιδί αρχίζει να κάθεται - ή έστω να προσπαθεί - χωρίς στήριξη, έρχονται και οι οδηγίες του παιδιάτρου για την εισαγωγή των στερεών τροφών. Άλλωστε, πλέον οι κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κάνουν λόγο για αποκλειστική διατροφή με γάλα - ιδανικά μητρικό - τους πρώτους 6 μήνες της ζωής και για τη συνέχισή του ως βασικού στοιχείου διατροφής τουλάχιστον για το πρώτο έτος. Καθώς όμως οι νέες μητέρες ενημερώνονται όλο και περισσότερο και αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο, προκύπτουν πολλές φορές ερωτηματικά και αμφισβήτηση των όσων υπαγορεύει ο παιδίατρος. Να σημειώσουμε λοιπόν εδώ ότι το άρθρο αυτό, αν και έχει γραφτεί βάσει συμβουλών ειδικών σε θέματα διατροφής και παιδιάτρων δεν έχει σκοπό να αντικαταστήσει τον δικό σας γιατρό, με τον οποίο πρέπει να να συζητάτε τα θέματα που προκύπτουν καθώς το μωρό σας μεγαλώνει.
Σημάδια ετοιμότητας
Προτού το μωρό εισαχθεί στις στερεές τροφές, θα πρέπει να ελέγξουμε αν έχει τα λεγόμενα «σημάδια ετοιμότητας», τα οποία είναι: να μπορεί να κάθεται στον πωπό του, χωρίς πολλή στήριξη, να πιάνει με τα δάχτυλα και να φέρνει στο στόμα πράγματα, να δείχνει ενδιαφέρον για το φαγητό που τρώνε οι ενήλικες ή τα μεγαλύτερα αδέλφια του και να μη σπρώχνει το κουτάλι προς τα έξω με τη γλώσσα. Τα σημάδια αυτά θα πρέπει να αναφερθούν στον γιατρό και να συζητηθούν μαζί του, είτε τα εκδηλώνει είτε όχι το δικό σας μωρό, επειδή κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης και δεν χρειάζεται να γίνουν βεβιασμένες κινήσεις.
Με ποιες τροφές;
Οι γνώμες εδώ ποικίλλουν. Άλλοι προτείνουν φρούτο, άλλοι ρυζάλευρο και άλλοι λαχανικά. Το σωστό είναι να μην πρωτοδώσουμε έντονες και γλυκές γεύσεις, προκειμένου το μωρό να μην προσκολληθεί σε αυτές. Η μπισκοτόκρεμα για παράδειγμα, που περιέχει αρκετή ζάχαρη, είναι μια τροφή στην οποία πολύ εύκολα μπορεί να προσκολληθεί ένα μωρό και να μην θέλει να φάει τίποτε άλλο. Οι πρώτες στερεές τροφές πρέπει να είναι ουδέτερες λοιπόν, όπως τα λαχανικά. Αν όμως θέλουμε να ξεκινήσουμε με φρούτα, το βρασμένο μήλο ή το βερίκοκο, αν είναι καλοκαίρι, είναι ασφαλέστερες επιλογές από την μπανάνα. Γενικά, όποιο φρούτο ή λαχανικό επιλέξουμε για το ξεκίνημα, πρέπει να είναι εποχής και να τηρείται ο κανόνας της τριήμερης εισαγωγής - δηλαδή κάθε νέα τροφή δοκιμάζεται να εισαχθεί στη διατροφή μόνη της, χωρίς άλλη καινούργια, επί τρεις ημέρες -, ώστε να είναι εφικτό να διαπιστωθούν τυχόν αλλεργίες.
Η μετάβαση στα κομμάτια
Παράλληλα με τις αλεσμένες τροφές, καλό είναι να λιώνουμε στα δάχτυλά μας κάποιες τροφές και να δίνουμε στο μωρό να δοκιμάσει. Ή να βάζουμε στο τραπέζι μερικά φαγητά από τα οποία μπορεί να φάει και να το αφήσουμε να δοκιμάσει, ελέγχοντας με αυτόν τον τρόπο την ετοιμότητά του. Κάπως έτσι θα περάσει σιγά σιγά από τα αλεσμένα στα ολόκληρα, μικρά κομμάτια τροφής και θα μάθει να μασάει. Οι αλεσμένες τροφές είναι ο κανόνας της διατροφής για τα μωρά από 6 έως 10 μηνών, ωστόσο πρόσφατα αρκετοί γονείς ασπάζονται πριν από τους 10 μήνες το λεγόμενο baby-led weaning, που σημαίνει απογαλακτισμός καθοδηγούμενος από το μωρό. Επί της ουσίας είναι η πρακτική να αφήνουμε το μωρό να πιάσει και να δοκιμάσει μόνο του από το τραπέζι μικρές μπουκιές φαγητού που του προσφέρουμε, χωρίς να το ταΐζουμε εμείς και χωρίς να του αλέθουμε την τροφή. Δεν είναι κάτι καινούργιο, πρόκειται για τον τρόπο που τρέφονταν τα μωρά προτού εμφανιστούν τα multi, αλλά σήμερα γίνεται λόγος για τα οφέλη του στην ανάπτυξη του παιδιού.
Baby-led weaning
Η βασική αρχή της μεθόδου, που τη διαφοροποιεί από τα αλεσμένα, είναι η κατ’ απαίτηση σίτιση. Προσφέρουμε φαγητό σε ένα παιδί που έχει την περιέργεια να δοκιμάσει και το αφήνουμε να εκδηλώσει την πείνα του και το αίσθημα κορεσμού. Με απλά λόγια, ακούμε το παιδί και τις ανάγκες του. Με τη μέθοδο αυτή το παιδί κάθεται σαν ισότιμο μέλος στο τραπέζι, χωρίς τον ψυχαναγκασμό του ταΐσματος που συχνά μετατρέπεται σε μπούκωμα. Και γιατί κάτι τέτοιο είναι σημαντικό; Επειδή αποτελεί μία ξεκάθαρη δήλωση ανεξαρτησίας και αυτονόμησής του: το να αποφασίσει κανείς τι και πόσο θα φάει αποτελεί μια κατάκτηση για τον ίδιο, που του προσφέρει μία αίσθηση αυτοκυριαρχίας και σιγουριάς. Βοηθάει και εμάς τους γονείς να χωνέψουμε καλύτερα πως τα παιδιά μας είναι όντα ξεχωριστά και αυτόνομα. Στα θετικά της μεθόδου αυτής εντάσσονται η μασητική ικανότητα, που όσο πιο νωρίς ξεκινήσει τόσο πιο εύκολα θα έρθουν και οι πρώτες λέξεις, η καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό και τα περισσότερα ερεθίσματα που δέχεται ο εγκέφαλος. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να ξεκινήσουν το baby-led weaning ως παιχνίδι χωρίς να αγχώνονται για αν το μωρό έφαγε αρκετά. Ο χρόνος που απαιτείται για ένα μικρό παιδί το οποίο «παίζει» με την τροφή του είναι σχεδόν τριπλάσιος του χρόνου που χρειάζεται για να του δώσουμε αλεσμένη τροφή.
Σωστό και λάθος
Είναι το baby-led weaning σωστότερη προσέγγιση διατροφής; Αυτό που έχει σημασία είναι να ακούσουμε το παιδί και να ακολουθήσουμε τις ανάγκες του. Αν βλέπουμε ότι δεν συνεργάζεται ή ταλαιπωρείται, θα παραμείνουμε στα αλεσμένα. Είναι πιο σημαντικό για την ανάπτυξη του μωρού να προσλάβει ορισμένες τροφές, όπως το κρέας, το αβγό και το ψάρι προτού συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο. Τέλος, θα πρέπει να έχουμε κατά νου έναν στόχο: μέχρι 10 μηνών πρέπει να έχει γίνει εισαγωγή στερεών, με οποιαδήποτε μορφή, από τους 10 μήνες κι έπειτα πρέπει το παιδί να περάσει στα μικρά κομμάτια φαγητού και από το έτος και μετά να κάθεται με όλη την οικογένεια στο τραπέζι.
