1. Είναι ορμόνη
Σωστό και λάθος. Αν και οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι η D είναι απλώς μια βιταμίνη, δεν είναι μόνο αυτό. Στην πραγματικότητα η D είναι και ορμόνη και βιταμίνη μαζί! Με πολύ απλά λόγια, είναι ορμόνη, επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό της (80%-90%) συντίθεται στο δέρμα με την επίδραση του ήλιου και επίσης επειδή έχει ειδικούς υποδοχείς σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Είναι όμως και βιταμίνη, διότι ένα μικρότερο ποσοστό της (10%-20%) το παίρνουμε από τροφές.
2. Τα αντιηλιακά την εμποδίζουν
Σωστό. Kαθώς η Βιταμίνη D συντίθεται στο μεγαλύτερο ποσοστό της μέσω της απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας UVB από το δέρμα, η παρατετατμένη χρήση αντιηλιακών με πολύ υψηλό δείκτη προστασίας σε όλο το σώμα και το πρόσωπο μπορεί να την παρεμποδίσουν. Ωστόσο, επειδή το αντιηλιακό είναι ο μόνος τρόπος που έχουμε για να οχυρωθούμε απέναντι στη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία και τον καρκίνο του δέρματος, πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία. Πρέπει να ξέρετε ότι ακόμη κι αν φοράμε αντιηλιακό, ένα μικρό ποσοστό UV ακτινοβολίας φτάνει στο δέρμα. Φανταστείτε ότι ο SPF 15 συγκρατεί το 93% της ακτινοβολίας, ο SPF 30 το 97% και ο SPF 50 το 98%. Το μικρό αυτό ποσοστό που περνάει στο δέρμα συμβάλλει στη σύνθεση της D. Eπιπλέον, η έκθεση των χεριών, του λαιμού και του προσώπου στον ήλιο χωρίς αντιηλιακό για λίγα λεπτά (3-15 λεπτά για τους ανοιχτόχρωμους και 15-30 για τους πιο μελαχρινούς) είναι αρκετή για συντεθεί η ποσότητα D που χρειαζόμαστε καθημερινά. Τον χειμώνα η έκθεση πρέπει να διαρκεί λίγο περισσότερο, ενώ ενδέχεται να χρειαστεί να εμπλουτίσουμε τη διατροφή μας με τροφές πλούσιες σε D.
3. Οι μελαχρινοί παρουσιάζουν έλλειψη
Λάθος. Δεν είναι απαραίτητο ότι όλοι οι μελαχρινοί παρουσιάζουν έλλειψη βιταμίνης D, έχουν όμως περισσότερες πιθανότητες. Και αυτό συμβαίνει επειδή η μελανίνη, την οποία διαθέτουν σε μεγαλύτερες ποσότητες οι σκουρόχρωμοι άνθρωποι, δρα σαν φίλτρο στην απορρόφηση της UVB ακτινοβολίας από το σώμα η οποία, όπως είδαμε, είναι υπεύθυνη για τον σχηματισμό της βιταμίνης D. Είναι εξίσου πιθανό να παρουσιάσουν έλλειψη άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα και δεν τους βλέπει ο ήλιος, όσοι φορούν συνεχώς αντιηλιακό με υψηλό SPF, όσοι κυκλοφορούν καλυμμένοι με ρούχα, καθώς και οι ηλικιωμένοι.
4. Η κόπωση και η μυϊκή αδυναμία δείχνουν έλλειψη βιταμίνης D
Σωστό και λάθος. Η κόπωση και η μυϊκή αδυναμία μπορεί να είναι συμπτώματα δεκάδων παθήσεων και προβλημάτων υγείας, ένα από αυτά είναι και η έλλειψη βιταμίνης D. Ο πιο ασφαλής τρόπος να το διαπιστώσετε είναι μία ειδική εξέταση αίματος, που λέγεται 25-υδρόξυ βιταμίνη D ή 25 (ΟΗ) D3, και καλό είναι να γίνεται αν το κρίνει απαραίτητο ο γιατρός, ώστε να υπάρξει και η κατάλληλη παρέμβαση.
5. Τα νεογέννητα χρειάζονται συνήθως συμπλήρωμα
Σωστό. Ο πρώτος χρόνος της ζωής του βρέφους είναι η περίοδος με την πιο χαμηλή συγκέντρωση βιταμίνης D. Αυτό έχει να κάνει με τις μειωμένες ποσότητες που έχει λάβει από τη μητέρα του (οι συστάσεις για την ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D σε κύηση και γαλουχία έχουν αυξηθεί σύμφωνα με τις νέες μελέτες), αλλά και με το ότι τα μωρά μέχρι τον 6ο μήνα δεν εκτίθενται στον ήλιο απευθείας. Συνήθως το μωρό, είτε θηλάζει αποκλειστικά, είτε συμπληρώνει με φόρμουλα, δεν φτάνει το απαραίτητο ημερήσιο όριο πρόσληψης της D. Γι’ αυτό σε πολλές περιπτώσεις οι παιδίατροι συνιστούν κάποιο συμπλήρωμα σε μορφή σταγόνων, ακόμη και χωρίς να υποβάλλουν τα βρέφη σε εξετάσεις αίματος. Φυσικά, αυτό είναι κάτι που θα συζητήσετε μόνο με τον γιατρό σας!
6. Η έλλειψή της οδηγεί σε συχνότερα κρυολογήματα
Σωστό. Η «βιταμίνη του ήλιου», όπως εύλογα αποκαλείται η D, έχει συνδεθεί με την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης ή τον περιορισμό της εξέλιξης των αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά και με τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και της ινσουλίνης. Αν λοιπόν είστε από εκείνους που βγάζουν τον χειμώνα με ένα χαρτομάντηλο, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να αυξήσετε την έκθεσή σας στον ήλιο ή να εμπλουτίσετε το διαιτολόγιό σας με τροφές πλούσιες σε D. Μπορείτε επίσης να συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για τη χορήγηση κάποιου συμπληρώματος.
7. Πρέπει να συνδυάζεται πάντα με μαγνήσιο
Σωστό. Ή τουλάχιστον σωστό σύμφωνα με τη νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επίσημο περιοδικό της Αμερικανικής Οστεοπαθητικής Ακαδημίας, η οποία υποστηρίζει ότι αν τα αποθέματα μαγνησίου στον οργανισμό δεν είναι επαρκή, τότε η βιταμίνη D δεν είναι δυνατόν να μεταβολιστεί και έτσι παραμένει ανενεργή στο σώμα. Η ίδια έρευνα διευκρινίζει ότι τα άτομα που έχουν επαρκείς ποσότητες μαγνησίου στο σώμα τους, χρειάζονται μικρότερη δόση D! Αυτό συμβαίνει επειδή όλα τα ένζυμα που χρειάζονται για να μεταβολίσουν τη βιταμίνη του ήλιου απαιτούν μαγνήσιο. Τροφές που περιέχουν μαγνήσιο είναι το πλήρες γάλα, η μαύρη σοκολάτα, οι μπανάνες, το σπανάκι, ο σολομός, τα φιστίκια, το καλαμπόκι, το καρπούζι, οι σπόροι κολοκύθας και το αβοκάντο.
8. D3 και D είναι το ίδιο πράγμα
Λάθος. Μπορεί τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής να αναγράφουν στις ετικέτες τους D3, αλλά αυτό δεν ταυτίζεται με την D. Στην πραγματικότητα, η D3 είναι η μορφή της D που λαμβάνεται από τις τροφές και λέγεται αλλιώς και χοληκαλσιφερόλη. Το άλλο «κομμάτι» της D είναι η D2, αλλιώς εργοκαλσιφερόλη, που παράγεται μέσω της UV ακτινοβολίας. Και τα δύο μαζί αποτελούν τη Βιταμίνη D, η οποία είναι ουσία που ανήκει στις στερόλες και ο ρόλος της είναι να αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου, του σιδήρου, του μαγνησίου, του φωσφόρου και του ψευδαργύρου από τον οργανισμό.
9. Μόνο ο ήλιος αρκεί
Σωστό και λάθος. Αν σκεφτούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της D (90%) «οφείλεται» στην έκθεση στον ήλιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι μόνο ο ήλιος αρκεί. Όμως ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες που η έκθεση στον ήλιο μειώνεται σημαντικά, είναι απαραίτητη και η κατάλληλη διατροφή. Τροφές πλούσιες σε D3 είναι ο σολομός, οι σαρδέλες (ακόμη και σε κονσέρβες), ο τόνος, οι κρόκοι των αυγών, το τυρί, το βοδινό συκώτι και τα μανιτάρια. Μάλιστα, ο σολομός βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, αφού τα 85 γρ. σε κονσέρβα προσφέρουν 650 IU ποσότητα μεγαλύτερη από εκείνη που χρειαζόμαστε ημερησίως.
10. Αποθηκεύεται στο σώμα
Σωστό. Αν σκεφτούμε ότι χοντρικά 30 λεπτά στον ήλιο αρκούν για τη σύνθεση της D, γίνεται κατανοητό ότι το καλοκαίρι μπορεί και να φτιάχνουμε περισσότερη από όση χρειαζόμαστε. Ευτυχώς, η περίσσεια ποσότητα έχει την ιδιότητα να αποθηκεύεται στο σώμα και πιο συγκεκριμένα στον λιπώδη ιστό για μελλοντική χρήση. Συνεπώς, η καλύτερη περίοδος για να ελέγξετε τυχόν έλλειψή της δεν είναι ούτε το καλοκαίρι, αλλά ούτε και το φθινόπωρο που οι αποθήκες σας θα είναι γεμάτες, αλλά οι πρώτοι μήνες του χειμώνα.
